Hoe hard mag je praten in de stiltecoupé?

Ik zat in de trein. Dat doe ik eigenlijk nooit. En ik had ook nog een fijn upgrade kaartje voor de eerste klas. Daar zit ik helemaal nooit. Prettige stoelen, ruim en met een voetenbankje. Nog fijner: ik zat in de stiltecoupé. Nu was het erg vroeg en dus waren er weinig mensen, maar wat een feest. Ik had tijd en ruimte om mijn gedachten te laten gaan. Ik had twee uur en 20 minuten voor de boeg en ik had er zin in.

Gulpener bier om half 9

Al snel kwam een stel wat overduidelijk doorgaans ook niet eerste klas zou reizen. Trainingspak-lucht vermengd met een vleugje frituurvet en hond fladderde mijn kant op. Stereotype, maar geloof me. Om halfnegen (‘s ochtends!!) ging het grote blik Gulpener open. De man boerde hard. De vrouw moest lachen. Ze babbelden er lustig op los. De route werd uitgebreid besproken ‘is dit de trein naar Zwolle?’ Ik begon mij op te winden en voerde een heftig gesprek met mij zelf. Waarom vind ik dit zo vervelend? Ga ik er wat van zeggen? Ga ik ergens anders zitten? Ik heb hier toch voor betaald? Weg feestgevoel.

Wat is de bedoeling?

Wat is eigenlijk de stiltecoupé? Hoe hard mag je daar praten? Of mag je helemaal niet praten? Mag je wel of niet tegen de conducteur praten of tegen de mevrouw van de koffie? Moet ik fluisteren? En het – wederom overduidelijk – toeristenstel uit Engeland, snappen zij wat er in onze stiltecoupé verwacht wordt? Heeft de NS wel duidelijk genoeg aangegeven wat de bedoeling is? Ik zag nergens een sticker of plaatje van wat ik wel of niet mag. Ik verwachtte stilte en ik verwachtte ook dat iedereen zich daaraan zou houden. Zo niet dan moet je ergens anders gaan zitten. Logisch toch? De ruimte voor interpretatie maakt het verwarrend. Ik had behoefte aan duidelijkheid.

Nu (uiteraard!) de link naar het onderwijs.

Weg met de ssssstt slang!

Op school hebben we vier stemvolumes geïntroduceerd. Deze worden ook gebruikt binnen coöperatief leren van Kagan/ Bazalt.

• KlasStem– iedereen in de klas kan jou horen. Deze stem gebruik je om klassikaal een antwoord te geven of bij je spreekbeurt bijvoorbeeld.
• TeamStem– binnen je team (een groepje van 4 of 5 kinderen) kan iedereen jou horen. Een ander team kan jou niet verstaan.
• MaatjesStem– alleen je maatje met wie je op dat moment samenwerkt kan jou horen. Andere maatjes kunnen jou niet verstaan.
• GeenStem. Je praat niet.

Bij deze volumes hebben we plaatjes en deze plaatjes hangen op plekken waar de verschillende volumes verwacht worden. Je weet dus waar je aan toe bent als kind. Je weet ook wat je mag verwachten. Daar kun je je op instellen en dat geeft duidelijkheid. Voor de leerkracht is het heel eenvoudig om aan te geven met welk volume kinderen mogen overleggen of werken. De leerkracht loopt niet langer als een slang te sssssstt sssst-en door de klas.

De maatschappij dat ben jij

In de trein voelde ik me bezwaard. Ik durfde het luidruchtige stel – dat óf niet op de hoogte was van de regels van de stiltecoupé óf er lak aan had, niet aan te spreken op hun gedrag. Wat zouden ze wel niet zeggen (of doen…). Moest ik de conducteur waarschuwen? Maar dat was toch ook te gek voor woorden. In een klas is het niet alleen de leerkracht die een kind hierop aanspreekt. Als de afspraken helder zijn, kun je ELKAAR hier op aanspreken. Heel simpel. Je herinnert ELKAAR aan de afspraken die gemaakt zijn.

En dat is in mijn optiek ook een kind voorbereiden op de maatschappij. Welke afspraken gelden er en DURF elkaar daar op aan te spreken. Het luidruchtige stel kan natuurlijk gemakkelijk vergeleken worden met het net wat te stoere aandacht vragende kind in de groep. Het stel uit Engeland is te vergelijken met het nieuwe kind dat nog niet weet hoe het werkt, of het even niet begrijpt hoe de afspraken zijn. Iedereen heeft een beetje hulp en begeleiding hierbij nodig.

Niet alleen in de klas zijn de afgesproken volumes handig. Maar wat te denken van ouders met hun kind in het theater? Hoe goed is het om je kind te leren dat het niet oké is om met een gewone stem tijdens een voorstelling te praten. En in de Albert Heijn hoeft niet het hele gangpad mee te genieten van het (overdreven?) gesprek tussen moeder en kind. Dus ook voor ouders is er een duidelijke rol.

Het stel verliet in Zwolle de trein en mijn resterende reis gebruikte ik om deze blog voor te bereiden. Zo zie je maar: inspiratie krijg je op de leukste plekken!

X RJ